اکثر مردم عکس‌هایشان را هنگام گذراندن تعطیلات می‌گیرند و کاملاً طبیعی است که هرکس بخواهد از مکان‌های جالبی که دیدن کرده است، عکسی به یادگار بگیرد. عکاسی در تعطیلات علاوه بر ثبت سفر، معمولاً فرصتی است طلایی برای بهبود فن، توسعه دید برای ترکیب‌بندی بهتری و آزمودن وسایل کار. توصیه ما این است که سبک بار سفر کنید. اگر تجهیزات زیادی را با خود بردارید، ممکن است به جای گرفتن عکس‌های خوب درگیر انتخاب عدسی مناسب شوید. تقریباً از تمام موقعیت‌ها می‌توان با سه عدسی عکاسی کرد:
عدسی نرمال برای تصاویری با نمای متوسط، عدسی زاویه باز «واید» برای زمانی که در فضاهای محدود عکاسی می‌کنید و عدسی تله فتو برای زمانی که نزدیک شدن به موضوع اصلی غیرممکن است، در دوربین‌هایی که لنز آن قابل تعویض نیست، معمولاً یک لنز زوم نصب شده است که تا حدودی قادر است وظایف 3 لنز یادشده را درحد متعارف انجام دهد.
اشتباهی که اغلب مردم زیاد مرتکب آن می‌شوند، زمانی است که می‌خواهند عکس شخصی را درمقابل یک بنای تاریخی و معروف بگیرند. در این مواقع معمولاً عکاس آن‌قدر دور می‌ایستد که تمام صحنه را در عکس بگنجاند. نتیجه یک چنین عکسی در بهترین حالت معمولاً تصویر فرد بسیار کوچکی است که درمقابل یک پس‌زمینه سراسری و بزرگ قرار گرفته و به سختی می‌توان آن را شناخت؛ در این مواقع باید شخص را نزدیک به دوربین قرار دهید. به نحوی که سروشانه‌ها کنار کادر قرار گیرد و زمینه عکس نیز در پشت کادر دیده شود، برای افزایش عمق میدان عکس نیز سعی کنید از دیافراگم بسته مثل 16 و 22 استفاده کنید.
در سفر باید همواره در جست‌وجوی چیزهای عجیب و جالب، مفرح و زیبا باشید و برای عکس گرفتن از لحظه‌های زودگذری که فقط یک بار اتفاق می‌افتند، آماده باشید. نباید نگران عکس گرفتن باشید، زیرا هزینه فیلم و چاپ و عکس نسبت به هزینه سفر بسیار ناچیز است، به‌ویژه اینکه باید لذت ماندگار عکس را هم درنظر داشت.
 

عکاسی کلوزآپ1 یا ماکرو2 یکی از جالب‌ترین شیوه‌های عکاسی است. ما عادت داریم که معمولاً اشیاء و موجودات را از فاصله یک یا دومتری ببینیم، اما درصورتی که تنها کمی به سوژه خود بیشتر نزدیک شوید، پا به دنیای جدیدی گذارده‌اید با زیبایی‌های خاص خودش. حالا اگر این فاصله عکسبرداری به چند سانتی‌متر تبدیل شود، سوژه بسیار بزرگ‌تر از حد طبیعی خود ثبت خواهد شد و جذابیت تصویری بسیار زیادی به همراه خواهد آورد.
دوربین‌های عکاسی را می‌توان به دو دسته عمده تقسیم‌بندی کرد: 1- دوربین‌هایی که لنز آنها قابل تعویض نیست و صرفاً در محدوده تعیین شده لنز ثابت نصب شده بر روی آن می‌توانید قدرت مانور داشته باشید، 2- دوربین‌هایی که لنز آنها قابل تعویض بوده و می‌توانید انواع و اقسام لنزها برای کارهای مختلف عکاسی را برایشان تهیه کنید.
در دوربین‌های نوع اول می‌توانید با زدن کلید ماکرو وارد حالت کلوزآپ شوید. علامت ماکرو در این دوربین‌ها به شکل یک گل لاله است و باید جایی روی بدنه یا منوی دوربین خود این علامت را پیدا کنید. اکثر دوربین‌ها درحالت معمولی از حدود 30 سانتی‌متر تا بی‌نهایت می‌توانند فوکوس کنند، اما درحالت ماکرو این فاصله به حدود 5 سانتی‌متر کاهش پیدا می‌کند، اما در دوربین‌هایی که قابلیت تعویض لنز دارند (SLR)3 دست عکاس برای ماکروگرافی بسیار باز است. بهترین روش تهیه یک لنز ماکرو برای آن است. برخی از لنزهای نرمال یا تله یا زوم نیز دارای سوئیچ ماکرو هستند که می‌توانید برای کاهش فاصله عکسبرداری از آنها استفاده کنید. روش دیگر استفاده از عدسی‌های کلوزآپ است که قیمت آنها ارزان است و بر روی لنز معمولی دوربین نصب و باعث کاهش فاصله عکسبرداری می‌شوند . وسیله دیگری که می‌توانید برای این منظور از آن استفاده کنید، حلقه‌های افزایش فاصله کانونی «EXTENSION TUBE» است که بین بدنه و لنز دوربین نصب می‌شود و به وسیله آن می‌توان فاصله بین لنز تا سطح فیلم عکاسی یا حسگر دوربین دیجیتال را افزایش داد و درنتیجه فاصله عکسبرداری کاهش پیدا می‌کند. یکی دیگر از روش‌های متداول بین عکاسان در عکاسی کلوزآپ، وارونه کردن لنزها به وسیله واسطه‌هایی است که سازندگان دوربین عرضه می‌کنند. این واسطه به رزوه جلوی لنز که محل نصب فیلتر است، پیچ می‌شود و طرف دیگر واسطه مذکور به بدنه دوربین اتصال می‌یابد و درواقع پشت عدسی لنز رو به موضوع قرار می‌گیرد. با این تکنیک می‌توانید بزرگنمایی موضوع را تا ده‌برابر افزایش دهید.
حالا می‌پردازیم به تکنیک‌های کلوزآپ؛ اگر بخواهید عکس‌های ماکروی خوبی بگیرید، نیاز به سه پایه دارید. چون در عکاسی ماکرو بزرگنمایی زیاد است، طبیعتاً لرزش‌های دست شما تشدید می‌شوند و اثر نامطلوبی بر روی عکس می‌گذارند و به همین دلیل حتی در سرعت‌های بالای دوربین عکاسی هم استفاده از سه‌پایه توصیه می‌شود. درصورتی که به خاطر داشته باشید در شماره‌های پیشین درمورد عمق میدان عکس صحبت کردیم، یکی از مهم‌ترین مواقعی که عمق میدان اهمیت پیدا می‌کند، عکاسی ماکرو است.
در عکسبرداری ماکرو به علت کم بودن فاصله عکاسی، عمق میدان بسیار کم است و از حدود یک سانتی‌متر بیشتر نمی‌شود و تنها قسمتی از سوژه شما واضح می‌افتد. برای رفع این مشکل می‌باید دیافراگم دوربین خود را ببندید و سعی کنید حدالامکان از کمترین اندازه دیافراگم «بزرگ‌ترین عدد آن» استفاده کنید.
البته همانطوری که می‌دانید با بستن دیافراگم میزان نور ورودی به دوربین کاهش پیدا می‌کند و از طرفی نیز با بالا بردن سرعت دوربین نیز بازهم شدت نور ورودی کاهش می‌یابد. برای رفع این مشکل دو راه‌حل وجود دارد که می‌توانید حتی تواماً نیز آنها را به کار ببرید. اولاً باید نور موجود بر روی سوژه را افزایش دهید، ثانیاً با بالا بردن حساسیت دوربین خود یا استفاده از فیلم‌هایی با حساسیت بالا می‌توانید این نقیصه را جبران کنید.
دقت کنید در عکاسی کلوزآپ یا ماکروگرافی بهتر است از زمینه‌های محو یا ساده و مسطح استفاده کنید، حتی می‌توانید از یک زمینه ساختگی مثلاً یک صفحه کاغذ با رنگ مناسب در پشت سوژه بهره جویید. در این صورت موضوع شما بیشتر و بهتر جلب‌توجه می‌کند.
معمولاً توصیه می‌شود که در عکاسی کلوزآپ از فلاش دوربین استفاده نشود، زیرا فلاش اکثر دوربین‌ها برای عکاسی از فواصل نزدیک ساخته نشده و هنگام عکسبرداری از فواصل خیلی نزدیک به علت پرنور کردن سوژه جزییات آن را از بین می‌برد. البته برای عکسبرداری ماکرو فلاش‌های خاصی وجود دارد که دور لنز دوربین قرار می‌گیرد و نور بهتری به سوژه می‌تاباند.
اشیای کوچک زیبایی در طبیعت وجود دارد که از آن جمله می‌توان قطرات آب باران، شبنم روی برگ‌ها، گل‌های کوچک، پروانه‌ها و... را نام برد و شما می‌توانید با استفاده از تکنیک‌های فوق عکس‌های زیبا و جالبی از آنها بگیرید.
1- Close–up photography
2- macrophotography
3- single lens reflex
 

زیباترین عکس‌هایی که دیده‌ایم به کودکان این گل‌های نوشکفته و شاداب تعلق دارد و شما می‌توانید با گرفتن عکس‌های زیبا از حالت‌های مختلف کودکان، زمان را برای آنها متوقف سازید، می‌گویند: عکس‌های بچه‌هایت را به من نشان بده تا بگویم عکاس خوبی هستی یا خیر؟!»
برای گرفتن عکس از کودکان باید صبور و محتاط بود و اگر صبور و با حوصله باشید امکان عکس گرفتن از تغییرات گوناگون بی‌پایان و پر از احساسات کودکان را خواهید داشت.
کوکان عموماً هنگام عکسبرداری رسمی قیافه ویژه می‌گیرند و از حالت عادی خارج می‌شوند. توصیه می‌شود حتی الامکان آنها را آگاه نکنید و زمانی که متوجه نیستند از آنها عکس بگیرید و هرگز به کودک نگویید که حالت طبیعی به خود بگیرد. این حرف شما باعث می‌شود که کودک حتماً حالت مصنوعی به خود بگیرد و لطف تصویر از بین برود و همچنین هرگز به کودک نگویید که بخندد بلکه مطلب خنده‌دار به او بگویید تا بی‌اراده بخندد.
در عکاسی از نخستین روزهای تولد کودک درصورتی که از فلاش استفاده می‌کنید روی فلاش را با چند لایه دستمال‌کاغذی سفید بپوشانید تا شدت نور به چشم نوزاد آسیب نرساند.
انتخاب زمینه‌های ساده برای عکس کودک مهم است زیرا زمینه‌های شلوغ سبب انحراف توجه بیننده از کودک به مسائل غیراصلی می‌شود.
در هنگام عکسبرداری، حضور افراد آشنا که بتوانند توجه کودک را به خود معطوف دارند، سبب ایجاد شرایط مطلوب درجهت گرفتن عکس‌های گویا و خوش حالت می‌شود.
بهتر است هنگام عکاسی از کودک زانو بزنید و دوربین را به تناسب قد کودکان قرار دهید. هرگز به طور ایستاده و از زاویه بالا و سرازیر از کودک عکس نگیرید، زیرا باعث خواهد شد که سر کودک بزرگ و پاهای وی کوچک شود و تحقیر شده جلوه کند. حالت‌ها و حرکت‌های کودکانه، دارای نشاط و شادابی ویژه‌ای است اگر بتوانید آن را در عکس ثبت کنید اطمینان داشته باشید لحظه‌ها را شیرین و ماندگار کرده‌اید.
همه چیز در کودک زیبا و خوشایند است و باید از کودکان همان‌گونه که هستند عکس گرفت. وقتی کودک آماده خواب می‌شود، تلویزیون تماشا می‌کند، یا به تلفن جواب می‌دهد یا دزدکی از یخچال چیزی برمی‌دارد، نقاشی می‌کند و در جنب و جوش است. همه و همه می‌تواند موقعیتی برای خلق بهترین عکس‌ها شود.
اگر پدر و مادر هستید به شما سفارش می‌کنم، از اولین اتفاق‌هایی که در زندگی کودکان اتفاق می‌افتد عکسبرداری کنید. هنگام تولد در بیمارستان، جشن تولد، هنگام رویش دندان‌ها، به هنگامی که دوچرخه برایش می‌خرید. اولین روز کودکستان و دبستان، اولین مسافرت و... این لحظه‌هایی نادر و گرانبها را در دفتر خاطرات او ثبت کنید. بعدها، این عکس‌ها برای فرزند شما لطف بیشتری خواهد داشت و روزی را تجسم کنید که فرزند شما به سن کهولت رسیده است و این عکس‌ها را به نوه‌هایی خود نشان می‌دهد آیا لذتی بالاتر از این می‌شناسید؟

 مهم‌ترین قسمت هر دوربین را لنز آن تشکیل می‌دهد، لنزها مجموعه‌ای از عدسی‌های مختلفی هستند که به طور منظم و با رعایت قوانین فیزیکی کنار هم قرار داده شده‌اند تا عمل انتقال واضح تصاویر اجسام را بر روی فیلم یا حسگر انجام دهند. دیافراگم معمولاً در داخل لنزها تعبیه می‌شود تا بتوان میزان ورود نور را توسط آن تنظیم کرد. همچنین تنظیم فاصله عکسبرداری توسط حلقه‌ای که بر روی لنز یا داخل آن قرار گرفته است، به صورت دستی یا اتوماتیک انجام می‌شود.
لنزها در اندازه‌ها و فاصله‌های کانونی مختلف ساخته شده‌اند و انجام‌دادن کارهای مختلف عکاسی را امکان‌پذیر می‌سازند و آنها را می‌توان به صورت زیر تقسیم‌بندی کرد:
1- لنزهای نرمال (دید عادی):‌ زاویه دید این لنزها مانند چشم انسان است. فاصله کانونی این لنزها بین 45 تا 55 میلی است و برای کارهای عمومی و عادی از آنها استفاده می‌شود.
2- لنزهای واید (زاویه باز): زاویه دید این لنزها کمتر از لنز نرمال بوده و لنزهای مناسبی برای عکسبرداری از مناظر طبیعی و توده‌های جمعیت است. عمق میدان این لنزها بسیار زیاد بوده و می‌توان با آنها عکس‌های بسیار واضحی گرفت. یکی از انواع لنزهای واید لنز «فیش آی» Fish Eye است، این نوع لنزها عمق میدان بسیار زیادی دارند، به طوری که احتیاجی به تنظیم فاصله ندارند و همه اشیایی را که در جلوی آنها قرار دارند، به طور واضح ثبت می‌کنند. لنزهای چشم ماهی دارای زاویه دید بسیار گسترده‌ای هستند (تا حدود 220 درجه)؛ یعنی هنگامی که با آنها عکاسی می‌کنید، حتی قسمتی از پشت‌سر شما هم در عکس دیده می‌شود!
این لنزها تصاویر را توأم با پیچ خوردگی‌های زیبا و دلپذیر و به صورت دایره ثبت می‌کنند. فاصله کانونی لنزهای Fish Eye برای دوربین‌های فیلمی 135 میلی‌متری و دیجیتال از 6 میلی‌متر شروع و به 15 میلی‌متر ختم می‌شود.
اگر می‌خواهید شما هم آنچه را که از پشت لنز چشم ماهی دیده می‌شود، ببینید، کافی است که از داخل یک حباب آینه‌ای که در جشن‌ها به عنوان تزیین استفاده می‌شود، اشیا و افراد را تماشا کنید. به سبب فرم کروی، اجسام را کاملاً تغییر یافته، ملاحظه می‌کنید و می‌توانید تصاویر را به همان شکل مشاهده و ثبت کنید.
3- لنزهای تله (زاویه باریک): فاصله کانونی این لنزها بالاتر از 50‌میلی‌متر است. خاصیت اصلی این لنزها بزرگ‌کنندگی است و معمولاً در جاهایی به کار می‌رود که عکاس امکان نزدیک شدن به سوژه را ندارد.
4- لنزهای ماکرو: این لنزها به علت ساختمان مخصوص آنها برای عکاسی از فاصله بسیار نزدیک و اجسام ریز و کوچک طراحی و ساخته شده‌اند. در لنز اکثر دوربین‌های فعلی دکمه ماکرو برای عکاسی از فاصله نزدیک وجود دارد، اما هیچ لنزی برای عکاسی از فاصله نزدیک به خوبی لنز صرفاً ماکرو نخواهد بود.
5- لنزهای زوم: لنز زوم به لنزی گفته می‌شود که فاصله کانونی آن متغیر است. قابلیت اصلی این لنزها تغییر میزان بزرگنمایی تصویر بدون تغییر مکان دوربین است که سرعت عمل و حق انتخاب عکاس را برای کادربندی عکس چندبرابر افزایش می‌دهد. در ساختمان این لنزها چند گروه از عدسی‌های مختلف به صورت متحرک و شناور به کار رفته است، به همین دلیل از لحاظ ساختاری آسیب‌پذیرترین لنزها به شمار می‌روند و کوچک‌ترین ضربه ممکن است آنها را معیوب کند و به مراقبت بیشتری نیاز دارد و معمولاً کیفیت عکس آنها نسبت به لنزهای ثابت کمتر است.
درحال‌‌حاضر سازندگان، بیشتر دوربین‌های عکاسی را با یک لنز زوم ارائه می‌کنند، لنزهای زوم را با دو عدد که شامل کمترین و بیشترین فاصله کانونی آنهاست، مشخص می‌کنند. به عنوان مثال، یک لنز زوم 135-24 میلی‌متری امکان استفاده از فواصل کانونی 24 تا 135 میلی‌متری را برای عکاس فراهم می‌کند؛ یعنی با داشتن لنز مذکور می‌توانیم لنز واید، لنز نرمال و لنز تله را با هم داشته باشید. بیشترین کارایی این لنزها برای عکاسی عمومی، خبری و جاهایی است که عکاس فرصت کافی برای تعویض لنز را نداشته باشد.

 در شماره پیش گفتیم که اگر به عکاسی علاقه‌مند هستید، بهتر است دوربینی بخرید که از امکان تعویض لنز، تنظیم سرعت پلک و دیافراگم برخوردار باشد. برای تمرین بهتر است درجه‌های دیافراگم و سرعت دوربین را کم و زیاد کنید و تأثیر متقابل این دو را در شرایط مختلف از طریق نورسنج دوربینتان ببینید. این کار را اینقدر تکرار کنید تا سیر نزولی درجه‌ها، دیافراگم و سرعت پلک برایتان کاملاً ملموس شود. به خاطر داشته باشید دیافراگم شدت نور و سرعت پلک زمان نور دیدن فیلم را کنترل می‌کند. درواقع این دو وسیله کنترل‌کننده شدت نور ورودی به داخل دوربین هستند.
دیافراگم معمولاً در داخل عدسی نصب می‌شود و مانند مردمک چشم انسان عمل می‌کند. ساختمان دیافراگم طوری است که می‌توان روزنه آن را برحسب اعداد معینی که توقف‌های مختلف را نشان می‌دهد، باز و بسته کرد. این اعداد روزنه استاندارد بوده بر روی بدنه لنزها یا صفحه نمایش دوربین قابل رؤیت است. اعداد دیافراگم نشان‌دهنده مقدار نوری است که از روزنه عبور می‌کند و به فیلم یا حسگر دوربین می‌رسد. هرقدر عدد دیافراگم کوچک‌تر باشد، یعنی دیافراگم بازتر است و به همان نسبت نور بیشتری را از خود عبور می‌دهد و هرقدر دیافراگم روی عدد بزرگ‌تری تنظیم شود، یعنی بسته‌تر است و نور کمتری را از خود عبور می‌دهد. به طور کلی به خاطر داشته باشید هریک درجه دیافراگم به طریقی طراحی شده است که نسبت به عدد قبل یا بعد از خود نور را نصف یا دوبرابر می‌کند. اعداد دیافراگم در کامل‌ترین لنزها به ترتیب زیر است: 
22- 16- 11- 8- 6/5- 4- 8/2- 2- 4/1- 2/1
هنگامی که دیافراگم روی عدد مثلاً 4 قرار می‌گیرد، نور ورودی به دوربین دوبرابر زمانی است که دیافراگم روی عدد 6/5 قرار دارد پس با باز و بسته کردن دیافراگم می‌توانیم کنترل نور ورودی به دوربین را در اختیار بگیریم، اما برای انعطاف بیشتر در کنترل مقدار نور از وسیله دیگری به نام سرعت پلک نیز باید استفاده شود.
سرعت پلک و طرز کار آن پلک مدت زمان و تایم نور ورودی به دوربین را کنترل می‌کند. با تنظیم سرعت بازوبسته شدن پلک می‌توانیم مقدار نوری را که به فیلم می رسد، تنظیم و برحسب ثانیه اندازه‌گیری کنیم. روی درجه سرعت نمای دوربین‌های خوب اعداد زیر که در تمام دوربین‌ها استاندارد هستند، وجود دارد.
1- 2- 4- 8- 15- 30- 60- 125- 250- 500- 1000- 2000 – 4000 – 8000
به استثنای اولین عدد «1»‌ بقیه اعداد کسری از ثانیه هستند. مثلاً عدد 4 یعنی یک‌چهارم ثانیه و عدد 500، نماینده یک‌پانصدم ثانیه است.
همانطور که گفته شد، سرعت پلک نشان‌دهنده مدت زمان و اندازه دیافراگم نشان‌دهنده مقدار نور رسیدن به فیلم یا حسگر است. درواقع سرعت پلک و دیافراگم هر دو یک عمل را انجام می‌دهند؛ یعنی مقدار نور را کنترل می‌کنند.
مکانیسم دیافراگم طوری است که نور را نسبت به درجه قبل و بعد از خود نصف یا دوبرابر می‌کند. عمل مکانیسم سرعت پلک نیز به همین طریق است. اگر سرعت پلک را 125/1تنظیم کنید، مقدار نور نسبت به سرعت 250/1 دوبرابر می‌شود.
فرض کنید در یک هوای آفتابی نورسنج دوربین برای عکاسی سرعت 125/1 و دیافراگم 11 را به شما نشان می‌دهد، حالا اگر بخواهیم با سرعت 250/1 عکس بگیریم، باید برای جبران کمبود نور درجه دیافراگم را یک درجه بازتر کرده و آن را روی عدد 8 قرار دهیم. به این ترتیب با سرعت 250/1 و دیافراگم 8 دقیقاً همانقدر نور به فیلم می‌رسد که با سرعت 125/1 و دیافراگم 11.